Con đường không dẫn tới đâu vốn là tác phẩm viết cho thiếu nhi, câu chuyện kể về cuộc phiêu lưu của cậu bé Martino Cứng đầu. Ở cổng ngôi làng nơi Martino sống, có ba con đường dẫn tới ba hướng khác nhau: Một đi ra biển cả, một đi ra thị trấn, một thì chẳng dẫn tới đâu cả.
Một buổi sáng tháng Ba, những cơn mưa phùn phủ lên không gian màu xam xám ảm đạm. Tôi bắt xe buýt lên phố, điểm đến là con phố Phan Đình Phùng nổi tiếng với những tán cây cổ thụ rợp bóng. Mưa xuân khiến cho hai hàng cây trên vỉa hè như chia con phố thành hai thế giới. Một bên là rừng xanh thăm thẳm, một bên là thành phố ồn ào.
Những đàn chim sẻ ẩn mình đâu đó trên mái nhà, thỉnh thoảng lại bay vù xuống nhặt chỗ thóc mà ai đấy rải trên vỉa hè. Vù bay xuống rồi lại vù bay lên, chỉ còn lại tiếng lích chích quen thuộc như âm thanh vang vọng từ thủa ấu thơ. Tản bộ một mình giữa hai hàng cổ thụ, tôi chợt tự hỏi nếu cứ đi mãi, liệu có tới được một tòa lâu đài giống như cuốn truyện Con đường không dẫn tới đâu của tác giả người Ý Gianni Rodari hay không?
Con đường không dẫn đến đâu
Con đường không dẫn tới đâu vốn là tác phẩm viết cho thiếu nhi, câu chuyện kể về cuộc phiêu lưu của cậu bé Martino Cứng đầu. Ở cổng ngôi làng nơi Martino sống, có ba con đường dẫn tới ba hướng khác nhau: Một đi ra biển cả, một đi ra thị trấn, một thì chẳng dẫn tới đâu cả. Mọi người trong làng đều khẳng định sẽ chỉ tốn công vô ích nếu đi vào con đường đó dù chưa ai từng thử qua. Duy chỉ Martino luôn suy nghĩ về việc sẽ khám phá con đường chẳng dẫn tới đâu này.
Khi Martino đủ lớn mà không cần ông dắt nữa, một sáng sớm, cậu rời khỏi làng và đi thẳng vào con đường bí ẩn mà không hề ngần ngại. Qua những ổ trâu, ổ gà và những quãng cỏ dại mọc đầy, Martino đi tới khoảng đường nằm dưới các hàng cây rậm rạp trong rừng rậm. Phía trên, những nhánh cây đan vào nhau khiến con đường trông như một đường hầm tối và mát mẻ. Có lẽ, nó cũng tựa như khung cảnh giữa hai hàng cây trên vỉa hè Phan Đình Phùng mà tôi nhìn thấy – mịt mờ và hư ảo trong cơn mưa phùn tháng Ba.
Martino cứ đi mãi dưới con đường rợp bóng cây đó đến khi chân đã mỏi nhừ. Nhìn con đường vẫn dài tít tắp, cậu bé bắt đầu nghĩ tới chuyện nên quay về thì thấy một chú chó. Theo chân chú chó, Martino dần thấy rừng thưa hơn, bầu trời xuất hiện trên cao và điểm cuối con đường nằm ở một cánh cổng sắt lớn. Phía sau đó là tòa lâu đài và người phụ nữ vô cùng xinh đẹp vẫy tay chào cậu.
Người phụ nữ cảm thấy vui vì Martino đã không tin vào câu chuyện con đường không dẫn tới đâu. Martino đáp lại rằng cậu nghĩ các đích đến bao giờ cũng nhiều hơn số các con đường. Người phụ nữ đồng tình, chỉ cần có quyết tâm lên đường thì nhất định sẽ đi đến đích. Martino được người phụ nữ dẫn đi thăm lâu đài và tặng cho bất kỳ châu báu nào mà cậu bé thích.
Khi trở về nhà, Martino được con chó dẫn đường lúc trước đánh xe chở đi. Mọi người ở ngôi làng đều tưởng Martino đã chết nên vô cùng kinh ngạc khi cậu trở về. Martino tặng cho mọi người những món quà đem từ lâu đài về. Ai nấy sau khi nghe xong câu chuyện của cậu đều về nhà lấy xe ngựa, đi về phía con đường không dẫn tới đâu.
Tuy vậy, tất thảy lần lượt quay lại ngôi làng trong thất vọng. Họ nói rằng con đường đó chỉ dẫn tới bức tường cây cối dày đặc và rất nhiều gai góc. Tuyệt nhiên không một ai thấy được tòa lâu đài lộng lẫy hay người phụ nữ xinh đẹp mà Martino từng gặp. Và rồi, câu chuyện khép lại với lời kết: “Bởi có những thứ của cải chỉ dành cho những ai dám tiên phong bước đi trên một con đường mới, và người đầu tiên đó chính là Martino Cứng đầu.”
Thông điệp về lựa chọn dấn thân
Con đường không dẫn tới đâu được viết bởi Gianni Rodari – một trong những nhà văn viết cho thiếu nhi được yêu thích nhất thế giới. Ông từng đạt giải thưởng Andersen danh giá – đây được coi như giải Nobel trong lĩnh vực văn học thiếu nhi vào năm 1970.
Câu chuyện về cuộc phiêu lưu của cậu bé Martino được viết vô cùng giản dị nhưng gửi gắm thông điệp sâu sắc về lòng can đảm, về sự lựa chọn dấn thân. Nó khơi gợi ý nghĩa về sự khai phá, mở đường của những con người tiên phong đầy dũng cảm. Nhân loại từ xa xưa nhờ những con người như này mà có các bước tiến vượt bậc trong lịch sử.
Riêng đối với mỗi cá nhân, hẳn ai cũng ít nhất một lần đứng trước sự lựa chọn bước hay không bước vào con đường bị người khác dán nhãn hoặc chính bản thân tự nhủ rằng sẽ chẳng dẫn tới đâu. Và cuộc sống vốn dĩ không bao giờ hoàn toàn giống những câu chuyện. Không phải ai dám can đảm dấn thân vào một con đường mịt mờ cũng sẽ tìm thấy tòa lâu đài như cậu bé Martino. Đích đến có thể là một bức tường cây cối dày đặc đầy gai góc, hoặc thậm chí có thể là một cái hố đen có cắm nhiều chông.
Bởi lẽ, cuộc sống bao giờ cũng là một cuốn truyện lắt léo hơn bất cứ tác phẩm văn học nào. Và hơn hết, nó không bao giờ đảm bảo một cái kết có hậu cho tất cả mọi người, dù là ai đó thực sự can đảm hay tử tế… Vì thế, cuộc sống thú vị hơn hay các cuốn truyện thú vị hơn? Điều này có lẽ còn tùy thuộc vào mắt nhìn của mỗi người. Nếu bạn thấy hành trình quan trọng hơn đích đến như người ta vẫn nói, thì cuộc sống hẳn là thú vị hơn rồi!